Przesuwaj środek okręgu i zmieniaj jego promień, nad rysunkiem zobaczysz jak zmienia się równanie okręgu.
Równanie okręgu:
Okrąg o środku w punkcie S i promieniu r, to zbiór wszystkich punktów płaszczyzny P, których odległość od środka S jest równa r, czyli

Na rysunku poniżej w kartezjańskim układzie współrzędnych przedstawiony jest okrąg o środku w punkcie
i promieniu
oraz punkt
leżący na okręgu.

Wyznaczamy długość odcinka SP:
Wiemy, że:

![]()
zatem
![]()
Obie strony równania są nieujemne, zatem równanie możemy podnieść do kwadratu:
![]()
![]()
Wiemy, że punkt
może leżeć w dowolnym miejscu na okręgu, zatem zapisujemy równanie okręgu o środku w punkcie
i promieniu
:
![]()
Definicja 1.
Równanie
, gdzie
, nazywamy równaniem kanonicznym okręgu.
Przykład 1.
Sprawdź, czy punkt
należy do okręgu opisanego równaniem:
![]()
Rozwiązanie:
Wiemy, że:
![]()
Przekształcamy równanie okręgu do postaci kanonicznej:
![]()
![]()
Zauważamy, że powyższe równanie opisuje okrąg o środku w punkcie o współrzędnych
i promieniu równym
.
Podstawiamy współrzędne punktu A do równania okręgu:
![]()
![]()
otrzymujemy:
![]()
![]()
![]()
![]()
Wniosek:
Punkt A należy do okręgu.
Przykład 2.
Napisz równanie okręgu o środku w punkcie
i promieniu 5. Podaj przykładowe dwa punkty należące do okręgu.
Rozwiązanie:
Wiemy, że:
![]()
otrzymujemy:
![]()
![]()
Wyznaczamy współrzędne pierwszego punktu należącego do okręgu.
Zauważamy, że:
![]()
![]()
zatem:
![]()
![]()
![]()
![]()
Otrzymaliśmy:
![]()
Wyznaczamy współrzędne drugiego punktu należącego do okręgu.
Zauważamy, że:
![]()
![]()
zatem:
![]()
![]()
![]()
![]()
Otrzymaliśmy:
![]()
Przykład 3.
Doprowadź równanie okręgu
do postaci kanonicznej. Podaj współrzędne środka okręgu oraz długość promienia.
Rozwiązanie:
Przekształcamy równanie:
![]()
![]()
Korzystając ze wzorów skróconego mnożenia otrzymujemy:
![]()
![]()
![]()
![]()
Otrzymaliśmy równanie okręgu o środku w punkcie
i promieniu 2.
Przykład 4.
Napisz równanie okręgu wyznaczonego przez trzy punkty
,
i
.
Rozwiązanie:
Wiemy, że środek okręgu jest punktem równoodległym od punktów
,
i
, więc jest on punktem przecięcia się symetralnych odcinków AB, BC i AC.
Do wyznaczenia środka okręgu wystarczy narysować symetralne dwóch boków, np.: AB i BC. Wykonujemy rysunek:

Wyznaczamy współrzędne punku D.
Wiemy, że:
![]()
Otrzymujemy:
, ![]()
![]()
![]()
![]()
Obliczamy współczynnik kierunkowy a prostej AB.
Wiemy, że:
![]()
Otrzymujemy:
, ![]()
![]()
![]()
![]()
Wyznaczamy równanie symetralnej DS.
![]()
Wiemy, że:
![]()
otrzymujemy:
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
Wyznaczamy współrzędne punku E.
Wiemy, że:
![]()
Otrzymujemy:
, ![]()
![]()
![]()
![]()
Obliczamy współczynnik kierunkowy a prostej BC.
Wiemy, że:
![]()
Otrzymujemy:
, ![]()
![]()
![]()
![]()
Wyznaczamy równanie symetralnej ES.
![]()
Wiemy, że:
![]()
otrzymujemy:
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
Wyznaczamy współrzędne środka okręgu.
Rozwiązujemy układ równań:

![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
Wyznaczamy długość promienia okręgu.
![]()
Wiemy, że:
![]()
Otrzymujemy:
, ![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
Zapisujemy równanie okręgu.
Wiemy, że:
![]()
Otrzymujemy:

, ![]()
![]()
![]()