Koło o środku w punkcie O i promieniu r to zbiór wszystkich punktów płaszczyzny, których odległość od punktu O jest mniejsza bądź równa r.
Twierdzenie 1. (pole koła)
Pole koła o promieniu
wyraża się wzorem:


Przykład 1.
Oblicz pole koła o promieniu
. Podaj przybliżenie dziesiętne wyniku z dokładnością do
.
Rozwiązanie:
Obliczamy pole koła.
Wiemy, że:


Otrzymujemy:

![]()
Podajemy przybliżenie dziesiętne wyniku z dokładnością do
.
Wiemy, że:
![]()
![]()
Otrzymujemy:
![]()
![]()
![]()
Przykład 2.
Dwa okręgi współśrodkowe o różnym promieniu wyznaczają pierścień kołowy. Cięciwa większego okręgu jest styczna do mniejszego okręgu i ma długość
. Oblicz pole tego pierścienia.
Rozwiązanie:
Wykonujemy rysunek:

Oznaczmy:
– długość promienia większego koła
– długość promienia mniejszego koła
– pole pierścienia
– pole większego koła
– pole mniejszego koła
Wiemy, że:
![]()
![]()
![]()
Otrzymujemy:
![]()
![]()
Wyznaczamy wartość wyrażenia
korzystając z twierdzenia Pitagorasa.
Wiemy, że:
![]()
Otrzymujemy:
![]()
![]()
Obliczamy pole pierścienia.
Wiemy, że:
![]()
![]()
Otrzymujemy:
![]()
![]()
Część wspólną koła i kąta środkowego
nazywamy wycinkiem koła, odpowiadającym temu kątowi.

Twierdzenie 2. (pole wycinka koła)
Pole wycinka koła o promieniu r wyraża się wzorem:
– miara kąta środkowego
– długość łuku jaki wyznacza wycinek koła

lub ![]()
Przykład 3.
Oblicz pole wycinka kola o promieniu
, jeśli:
a) kąt środkowy
;
b) łuk jaki wyznacza wycinek koła ma długość
.
Rozwiązanie:
Obliczamy pole wycinka koła.
a) Wiemy, że:
![]()
![]()
![]()
Otrzymujemy:
![]()
![]()
![]()
![]()
b) Wiemy, że:
![]()
![]()
![]()
Otrzymujemy:


![]()
![]()
![]()
Przykład 3.
W wycinek koła o promieniu
wpisano okrąg o promieniu
. Oblicz pole podanego wycinka.

Rozwiązanie:
Wyznaczamy długość odcinka AO.
Wiemy, że:
![]()
![]()
Otrzymujemy:
![]()
![]()
Wyznaczamy miarę kąta BAO korzystając z funkcji trygonometrycznych.
Wiemy, że:
![]()
![]()
![]()
Otrzymujemy:
![]()
![]()
Wyznaczamy miarę kąta
.
Wiemy, że:
![]()
![]()
Otrzymujemy:
![]()
![]()
Obliczamy pole wycinka.
Wiemy, że:
![]()
![]()
![]()
Otrzymujemy:
![]()
![]()
![]()
![]()
Dowolna cięciwa dzieli koło na dwa odcinki kołowe.

Przykład 4.
Oblicz pole odcinka kołowego zaznaczonego kolorem na rysunku poniżej, jeśli promień koła jest równy
, a cięciwa ma długość
.

Rozwiązanie:
Oznaczmy:
– promień koła
– długość cięciwy
– kąt środkowy
Wyznaczamy miarę kąta środkowego
korzystając z twierdzenia cosinusów.
Wiemy, że:
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
Otrzymujemy:

![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
Korzystamy z wzorów redukcyjnych.
Wiemy, że:
![]()
![]()
Otrzymujemy:
![]()
![]()
Obliczamy pole trójkąta wyznaczonego przez cięciwę i promienie koła.
Wiemy, że:
![]()
![]()
![]()
![]()
Otrzymujemy:
![]()
![]()
![]()

![]()
![]()
Obliczamy pole wycinka koła.
Wiemy, że:
![]()
![]()
![]()
Otrzymujemy:
![]()
![]()
![]()
Obliczamy pole odcinka kołowego.
Oznaczmy:
– pole odcinka kołowego
– pole wycinka koła
– pole trójkąta wyznaczonego przez cięciwę i promienie koła
Zauważamy że:
![]()
Otrzymujemy:
![]()