Definicja 1
Liczba naturalna
jest podzielna przez liczbę naturalną
, gdzie
wtedy i tylko wtedy, gdy istnieje taka liczba naturalna
, dla której
.
Liczbę
nazywamy dzielnikiem liczby
, natomiast o liczbie
mówimy, że jest wielokrotnością liczby
.
Przykład 1
Wyznacz sumę trzech kolejnych liczb naturalnych, z których najmniejsza to
.

zatem

Zauważmy, że otrzymaliśmy iloczyn liczby
i liczby
, a więc dla dowolnej liczby naturalnej
suma trzech kolejnych liczb naturalnych jest liczbą podzielną przez
.
Definicja 2
Liczbą pierwszą nazywamy każdą liczbę naturalną
większą od
, której jedynymi dzielnikami są
i
.
Liczbą złożoną nazywamy każdą liczbę naturalną
większą od
, która nie jest liczbą pierwszą.
Liczby
oraz
nie są ani liczbami pierwszymi, ani liczbami złożonymi.
Przykład 2
a) Podaj sześć liczb pierwszych zaczynając od najmniejszej:

b) Podaj sześć kolejnych liczb złożonych zaczynając od
:

Przykład 3
Wypisz wszystkie dzielniki liczby
:

Cechy podzielności liczb naturalnych
|
liczba naturalna |
cecha podzielności przez liczbę |
|
2 |
ostatnią cyfrą liczby jest |
|
3 |
suma cyfr liczby jest podzielna przez |
|
4 |
dwie ostatnie cyfry liczby tworzą liczbę podzielną przez |
|
5 |
ostatnią cyfrą liczby jest |
|
6 |
liczba jest podzielna przez |
|
8 |
trzy ostatnie cyfry to |
|
9 |
suma cyfr liczby jest podzielna przez |
|
10 |
ostatnią cyfrą liczby jest |
|
25 |
dwie ostatnie cyfry tworzą liczbę |
Przykład 4
Liczba
:
- jest podzielna przez
, ponieważ jej ostatnią cyfrą jest 
- jest podzielna przez
, ponieważ suma jej cyfr wynosi
i jest podzielna przez 
- nie jest podzielna przez
, ponieważ jej dwie ostatnie cyfry tworzą liczbę
, a ta nie jest podzielna przez 
- nie jest podzielna przez
, ponieważ jej ostatnią cyfrą jest 
- jest podzielna przez
, ponieważ jest podzielna przez
i przez 
- nie jest podzielna przez
, ponieważ jej trzy ostatnie cyfry nie są zerami i liczba utworzona z trzech ostatnich liczb, czyli
, nie jest podzielna przez 
- nie jest podzielna przez
, ponieważ suma jej cyfr wynosi
i nie jest podzielna przez 
- nie jest podzielna przez
, ponieważ jej ostatnią cyfrą jest 8
- nie jest podzielna przez 25, ponieważ jej dwie ostatnie liczby nie tworzą liczby
, ani nie są zerami.
Definicja 3
Największym wspólnym dzielnikiem (
) liczb
i
nazywamy największą liczbę naturalną, która jest dzielnikiem każdej z liczb
i
i zapisujemy
.
Najmniejszą wspólną wielokrotnością (
) liczb
i
nazywamy najmniejszą liczbę naturalną, różną od zera, która jest podzielna przez każdą z liczb
i
i zapisujemy
.
Przykład 5
Znajdziemy
i 
Największy wspólny dzielnik

Wyznaczamy rozkład liczb
i
na czynniki pierwsze (wykonujemy dzielenie liczby przez najmniejsze możliwe większe od
naturalne dzielniki tych liczb)
Wykonujemy dzielenie liczby 



Zatem liczbę
możemy zapisać jako:

Wykonujemy dzielenie liczby 





Zatem liczbę
możemy zapisać jako:

Zauważamy, że w rozkładach na czynniki pierwsze liczb
i
powtarza się
, zatem

Najmniejsza wspólna wielokrotność

Już wiemy, że
oraz
. Wyznaczając
bierzemy po uwagę wszystkie czynniki, które nie powtarzają się w obydwu rozkładach, zatem
z liczby
i
z liczby
.


Twierdzenie 1
Dla dowolnych liczb naturalnych dodatnich
i
, prawdziwa jest równość

Twierdzenie 2
Dla dowolnych liczb naturalnych
i
, gdzie
istnieje tylko jedna para liczb naturalnych
i
, dla których
, gdzie
.
Reszta z dzielenia liczb całkowitych jest równa
lub jest liczbą całkowitą dodatnią.
Przykład 6
Jakie reszty możemy otrzymać w wyniku dzielenia liczb naturalnych przez
?
Reszta z dzielenia jest liczbą naturalną, która jest mniejsza od dzielnika, zatem w wyniku dzielenia liczby naturalnej przez
, możemy otrzymać następujące reszty:

Przykład 7
ponieważ 
ponieważ 
ponieważ 
ponieważ 
Definicja 5
Liczbę całkowitą nazywamy liczbą parzystą wtedy i tylko wtedy, gdy jest podzielna przez
.
Dla dowolnej liczby naturalnej
liczba parzysta
ma postać:

Liczbę całkowitą nazywamy liczbą nieparzystą wtedy i tylko wtedy, gdy jest nie podzielna przez
.
Dla dowolnej liczby naturalnej
liczba nieparzysta
ma postać:

Przykład 8
Obliczmy resztę z dzielenia przez
liczby
, gdzie
.
Reszta z dzielenia może być
lub liczbą naturalną dodatnią, zatem przed jej wyznaczeniem przekształcimy nasze wyrażenie 



Wyrażenie
jest liczbą całkowitą, ponieważ
, zatem wyrażenie
jest liczbą całkowitą podzielną przez
.
Wniosek:
Wyrażenie
to liczba całkowita, która przy dzieleniu przez
daje resztę
.
Liczby
i
rozłóż na czynniki pierwsze. Następnie wyznacz
oraz
.
a)
b)
c)
d)
Czytaj więcej: Zbiór liczb naturalnych i zbiór liczb całkowitych. Zadanie 1
Na podstawie odpowiednich cech podzielności liczb naturalnych podaj, które z podanych liczb
są dzielnikami liczby:
a) 40008 b) 556812
c) 209370 d) 45000
Czytaj więcej: Zbiór liczb naturalnych i zbiór liczb całkowitych. Zadanie 2
Litera X oznacza w liczbie 8015X cyfrę jedności. Podaj, które cyfry można wpisać w miejsce X, aby liczba ta była podzielna:
a) przez 9 b) przez 5 c) przez 4
d) przez 3 i nie była podzielna przez 2 e) przez 8
Czytaj więcej: Zbiór liczb naturalnych i zbiór liczb całkowitych. Zadanie 3
Liczba
jest podzielna przez
, zaś
. Oceń, czy podane poniżej liczby są również podzielne przez
:
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Czytaj więcej: Zbiór liczb naturalnych i zbiór liczb całkowitych. Zadanie 4
Liczby
i
są liczbami pierwszymi większymi od
. Jaką liczbą pierwszą czy złożoną jest liczba
oraz liczba
?
Czytaj więcej: Zbiór liczb naturalnych i zbiór liczb całkowitych. Zadanie 5
Wypisz wszystkie liczby całkowite nie mniejsze od
i jednocześnie nie większe niż
. Ile jest wśród nich liczb:
a) naturalnych
b) pierwszych
c) złożonych
d) parzystych
e) nieparzystych
f) podzielnych przez
?
Czytaj więcej: Zbiór liczb naturalnych i zbiór liczb całkowitych. Zadanie 6
Wypisz elementy zbioru:
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Czytaj więcej: Zbiór liczb naturalnych i zbiór liczb całkowitych. Zadanie 7
Zapisz:
a) trzy kolejne liczby naturalne, z których największą jest liczba
;
b) trzy kolejne liczby parzyste, z których najmniejszą jest
;
c) trzy kolejne liczby nieparzyste, z których największą jest
;
d) w postaci ogólnej liczbę naturalną, która w wyniku dzielenia przez
daje resztę
;
e) w postaci ogólnej liczbę całkowitą, która w wyniku dzielenia przez
daje resztę
;
f) w postaci ogólnej dwie kolejne liczby naturalne, które w wyniku dzielenia przez
dają resztę
.
Czytaj więcej: Zbiór liczb naturalnych i zbiór liczb całkowitych. Zadanie 8
Liczba
jest całkowita. Podaj resztę z dzielenia liczby
przez liczbę
, jeśli:
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Czytaj więcej: Zbiór liczb naturalnych i zbiór liczb całkowitych. Zadanie 9
Ile jest równa reszta z dzielenia przez
sumy trzech kolejnych liczb całkowitych:
a) nieparzystych
b) parzystych
c) niepodzielnych przez
?
Czytaj więcej: Zbiór liczb naturalnych i zbiór liczb całkowitych. Zadanie 10
Czy suma czterech kolejnych liczb naturalnych jest podzielna przez
? Odpowiedź uzasadnij.
Czytaj więcej: Zbiór liczb naturalnych i zbiór liczb całkowitych. Zadanie 11
Czy suma czterech kolejnych liczb nieparzystych jest podzielna przez
? Odpowiedź uzasadnij.
Czytaj więcej: Zbiór liczb naturalnych i zbiór liczb całkowitych. Zadanie 12
Liczba naturalna
w wyniku dzielenia przez
daje resztę
, zaś liczba naturalna
w wyniku podzielenia przez
daje resztę
. Jaką resztę otrzymamy w wyniku podzielenia przez
liczby:
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Czytaj więcej: Zbiór liczb naturalnych i zbiór liczb całkowitych. Zadanie 13
Dane są dwie kolejne liczby całkowite
i
, gdzie
. Liczba
w wyniku podzielenia przez
daje resztę
. Wyznacz resztę z podzielenia liczby
:
a) przez
b) przez
c) przez
d) przez 
Czytaj więcej: Zbiór liczb naturalnych i zbiór liczb całkowitych. Zadanie 14
Wyznacz wszystkie naturalne liczby n, dla których:
a) liczba
jest naturalna
b) liczba
jest całkowita
Czytaj więcej: Zbiór liczb naturalnych i zbiór liczb całkowitych. Zadanie 15